“You’ve got to feel it to heal it”

Topper ben je! Weer een stapje verder. Ik hoop dat je in je werkboek ook geschreven hebt hoe het delen van je verhaal ging, wat de reacties waren en hoe je je daarna voelde.

Je zult ongetwijfeld gemerkt hebben dat er tijdens het vertellen van je verhaal momenten waren waarbij je nog onverwacht emotioneel was. Gebeurtenissen waarvan je niet in de gaten had dat het zo veel met je deed. Dat is goed. Huh?! Hoor ik je denken dat voelde even helemaal niet fijn. Dat begrijp ik, maar het is juist goed dat je merkt dat er in je onderbewustzijn nog meer dingen spelen die indruk op je hebben gemaakt en die dus ‘zomaar nog ergens’ in je hoofd rondzwerven.

We gaan wat meer verdiepen. Ik wil je vragen om je verhaal nog eens langs te lopen. Wanneer je dit doet kun je de basisemoties: Boos, bang, bedroefd (verdriet) en blij koppelen aan de verschillende momenten in je verhaal. Bij sommige momenten passen meerdere basisemoties. Op het moment dat je bijvoorbeeld ontdekte dat je zwanger was, kan blijdschap, maar ook angst horen. Je bent bijvoorbeeld heel blij dat het (weer) gelukt is, maar tegelijkertijd ook bang omdat je weet wat komen gaat of omdat je heel erg tegen de bevalling opziet.

Op sommige momenten zou je je blij willen voelen, bijvoorbeeld tijdens de geboorte van je kind, maar voelde je je misschien bang of verdrietig omdat je het zó heftig vond of omdat je kind een moeizame start had. De vier basisemoties kennen een breed palet, zoals je hieronder ziet. Neem dat brede palet ook mee als je de opdracht in het werkboek maakt. 

Boos: frustratie, furie, verontwaardiging, wrok, toorn, wrevel, verbolgenheid, ergernis, bitterheid, irritatie, vijandigheid, haat.

Bedroefd: verdriet, smart, rouw, vreugdeloosheid, zwaarmoedigheid, melancholie, zelfmedelijden, eenzaamheid, wanhoop.

Bang: bezorgdheid, ongerustheid, nervositeit, zorg, wantrouwen, zenuwachtigheid, schrik, paniek, fobie.

Blij: geluk, plezier, opluchting, tevredenheid, vervoering, verrukking, geamuseerdheid, trots, extase, voldoening, beloning, euforie.

Betekenis basisemoties

Om je gevoelens goed te (kunnen) begrijpen en analyseren is het goed om de diepere betekenis van de basisemoties te kennen. Het zijn allemaal hele primaire reacties die overal op de wereld hetzelfde zijn. Als je ze laat zien zal iedereen je begrijpen. Het is een universele taal. Toch wel vreemd dat we in het dagelijks leven nauwelijks gebruik maken van deze kostbare informatie. Het geeft je namelijk directe informatie waar je, indien je jezelf hier op traint, wat mee kan! Het gaat je dus niet alleen in dit traject veel verder brengen, maar het kan je verderop in je leven ook enorm veel opleveren. 

Boos

Zo staat boos voor het overschrijden van grenzen. Wanneer je boos bent is er iets (gebeurtenis) of iemand (kun je ook zelf zijn) over je grens gegaan. Kinderen reageren nog heel primair als ze boos zijn. Als je in de zandbak zit en iemand pakt je schep af dan slaan veel kinderen van zich af of krijgen een woede-uitbarsting. Al vrij jong wordt dit afgeleerd. ‘Niet slaan! Je hoeft niet zo boos te doen!’. Voor velen van ons is het hierdoor moeilijk geworden om onze grenzen aan te geven. Je grens aangeven lijkt ongepast gedrag te zijn geworden. Kijk eens naar de situaties waarin jij tijdens het delen van je verhaal boosheid hebt ervaren. Bedenk eens wat of wie er over je grens ging. Dit kan je fysieke of psychische grens zijn. Bijvoorbeeld een onderzoek waarvan je wel begrijpt dat het nodig was, maar jij was moe of zat vol in je weeën en je dit er eigenlijk niet bij kon gebruiken. Let wel, dit gaat er niet om iemand ergens de schuld van te geven, maar om voor jezelf te begrijpen welke emoties er waren. En welke misschien nog onverwerkt opgeslagen zijn in je brein. Bij je psychische grens kun je denken aan dat je je niet begrepen of gehoord hebt gevoeld. Een bevalling is een soort rijdende trein waar je niet zomaar vanaf kan springen als het niet meer gaat. Je gaat vaak per definitie je eigen fysieke (zo’n enorme fysieke inspanning lever je niet elke dag) en psychische grens over om deze taak te volbrengen. Belangrijk is wel dat het voor jou binnen veilige kaders is gebeurd. 

Bedroefd

Verdriet staat voor loslaten. Daar waar we een persoon verliezen, is dit heel duidelijk. We zullen deze persoon moeten loslaten en dat maakt ons verdrietig. Wanneer je je bedroefd of verdrietig hebt gevoeld tijdens je zwangerschap, bevalling of kraamperiode is er ook iets wat je zult moeten of aan het loslaten bent. Dit kan ook met verwachtingen te maken hebben. Ik had verwacht dat ik het beter, sneller, beheerster of zonder pijnstilling zou doen. Je verdriet kan dan zijn van het loslaten van het beeld dat je over jezelf had. Namelijk jij zou dit wel even/ anders doen.

Als het lastig is om te bedenken wat je los moet laten, dan kun je het ook omvormen naar: Wat wil ik zo graag nog vasthouden? Wil ik vasthouden aan het idee dat je perse vaginaal moet bevallen of zonder pijnstilling om ‘geslaagd’ te zijn? Wil ik vasthouden aan het idee dat mijn partner mij altijd steunt (terwijl je dat nu misschien niet hebt ervaren: teleurstelling)? Wil ik vasthouden aan het beeld dat ik had van mezelf als moeder? Ik zou relaxed zijn, met mijn kind meebewegen en zeker nooit gaat schreeuwen tegen mijn kind.

Bang

Bang zijn of je angstig voelen is gekoppeld aan veiligheid. Wanneer je bang bent is je veiligheid in gevaar. Dit wordt heel duidelijk als er bijvoorbeeld een leeuw voor je neus staat. Alle reden om bang te zijn en je veiligheid is ZEKER in gevaar. Ik heb vrouwen ontmoet die angst hebben ervaren bij een positieve zwangerschapstest. Voor de een met als reden dat ze nu wist dat ze ook weer moest bevallen. Voor de ander met als reden dat haar fijne gezin, dat nu lekker draaide en waar iedereen zijn plekje had, weer opgeschud zou worden. Haar veilige haven en dat van haar kinderen was in ‘gevaar’. Je kan ook bang zijn om weer ‘af te takelen’ in je zwangerschap. Bijvoorbeeld door bekkenklachten, de veiligheid van je lekker kunnen bewegen en je lichaam als prettig voelen is dan in gevaar. Tijdens een bevalling is de reden van je angst vaak duidelijker: je weeën zijn heftig en je had het gevoel dat je het niet aan kon, je vloeide misschien wel ruim na de geboorte van je kind en je had in de gaten dat het menens was. Ben je bang geweest om je kind te verliezen of zelf het leven te laten bij je bevalling dan was je veiligheid zeker in gevaar. Deze ervaringen kunnen leiden tot klachten die passen bij PTSS. Je voldoet na een bevalling niet altijd aan alle criteria voor PTSS, maar soms ervaar je er wel enkele. Als jij je herkent in volgende kenmerken, dan adviseer ik je om contact op te nemen met mij of je huisarts: Negatieve of sombere gedachten, herbelevingen die zich ongewenst aan je opdringen, vermijding van zaken die met bevallen te maken hebben of een verhoogde staat van paraatheid. Het gevoel hebben dat je continue AAN staat. Neem bovenstaande klachten serieus en zoek hulp. Want er zijn goede therapieën om hier weer vanaf te komen!

Blij

De emotie blij heeft natuurlijk ook een functie. Bij dit gevoel wordt je ervan bewust wat echt belangrijk is voor jou en van wie je houdt. Het werkt motiverend en bevredigend. Als jij ergens blij van wordt, moedig je ook mensen aan om door te gaan met waar ze mee bezig zijn. Dus iemand die jou aan het lachen maakt wordt gemotiveerd om hier mee door te gaan. Zoals je in het brede palet van blijdschap (bovenaan) kan zien, hoort opluchting hier ook bij. Veel vrouwen voelen zich schuldig als ze zich meteen na de geboorte van hun kind alleen maar opgelucht voelden dat het ‘voorbij was’ en niet meteen overliepen van liefde en blijdschap dat hun baby was geboren. Misschien stelt het je gerust dat deze emotie dus in hetzelfde rijtje hoort 😉.